Obecny stan i kierunki rozwoju produkcji i rynku techniki spawalniczej w Rosji

Obecny stan i kierunki rozwoju produkcji i rynku techniki spawalniczej w Rosji
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Analizując stan obecny i kierunki rozwoju krajowej gospodarki, rosyjscy eksperci stwierdzają, że w ostatnich 20 latach w Federacji Rosyjskiej w produkcji wszystkich branż przetwórczych, w tym także w produkcji urządzeń spawalniczych, odnotowywano stałe spadki, pomimo dodatnich wyników w latach 2000-2008 i 2010-2012. W 2013 r. indeks produkcji przemysłowej obniżył się z 102,6% do 99,9%. Eksperci oceniają, że w 2015 r. produkcja przemysłowa Rosji zmniejszy się o 3% [1].

Obecny poziom przemysłu i potencjału przemysłowego Rosji stanowi zaledwie połowę najwyższego poziomu osiągniętego pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Udział kraju w światowym potencjale przemysłu obniżył się do poziomu niższego od poziomu z lat sprzed II Wojny Światowej (1937 r. - 7%, 2013 r. - 3,6% w światowym produkcie brutto). Udział przemysłu w PKB w ostatnich 20 latach obniżył się z 37% do 26%. Udział przemysłu maszynowego i obróbki metali (łącznie z przemysłem zbrojeniowym) w strukturze produkcji przemysłowej zmniejszył się dwukrotnie i nie przekracza 20%. W tym samym czasie w krajach rozwiniętych takich, jak USA, Niemcy i Japonia przemysł maszynowy tworzy 30-35% PKB, a jego udział w produkcji przemysłowej wynosi około 50% [2].

Zasoby technologicznej bazy rosyjskiej gospodarki oceniane są na 45% zużycia (w energetyce nawet 60%) i dochodzą do poziomu krytycznego. Stopień ogólnego zużycia podstawowych zasobów w kraju na koniec 2012 r. wynosił 48,6%, a w przedsiębiorstwach o produkcji związanej z obróbką 46,8%. W pełni zużyte zasoby podstawowe stanowią około 10-15% [3-5].

Analogiczna sytuacja występuje w dziedzinie produkcji spawalniczej - 85% używanych urządzeń to urządzenia przestarzałe i nie odpowiadają światowym standardom z zakresu bezpieczeństwa, ekologii i wydajności. W budownictwie prawie 80% wszystkich prac spawalniczych wykonywane jest ręcznie, a w przemyśle samochodowym i w produkcji obrabiarek wskaźnik ten wynosi około 30% [1, 2].

Już od wielu lat w Rosji istnieje głęboka potrzeba odnowienia parku urządzeń spawalniczych, a równocześnie produkcja tych urządzeń stale zmniejsza się [6,7 ]. Niższa produkcja techniki spawalniczej jest wynikiem znacznego spadku produkcji przemysłowej w branżach przetwórstwa metali, braku nakładów na inwestycje i niskiej konkurencyjności rodzimej produkcji spawalniczej zarówno na rynku wewnętrznym, jak i światowym.

W ostatnich 20 latach znacznie ograniczono potencjał branży spawalniczej Rosji zarówno w sferze produkcji, jak i w sferze naukowej. Zlikwidowano szereg instytucji naukowych i przedsiębiorstw przemysłowych opracowujących i produkujących urządzenia spawalnicze [8]. Na przykład, nie istnieje jedyny międzybranżowy rosyjski instytut naukowo-badawczy zajmujący się technologiami spawania - Instytut Spawalnictwa Rosji (powołany w 1992 r. na bazie znanego na świecie Wszechzwiązkowego Naukowo-Badawczego Instytutu Urządzeń Spawalniczych (WNIIESO) oraz najstarszy petersburski zakład Elektryk (utworzony jeszcze w 1892 r.).

Do większych wyspecjalizowanych przedsiębiorstw obecnie produkujących urządzenia spawalnicze zalicza się:

- ZAO URALTERMOSWAR - zatrudnia 400 pracowników i produkuje spawarki do spawania łukowego, prostowniki do spawania automatycznego i prostowniki inwertorowe;

- Zakład Elektrycznych Urządzeń Spawalniczych ISKRA - produkuje przetwornice spawalnicze napędzane silnikiem spalinowym, transformatory, automaty, zgrzewarki rezystancyjne (punktowe, iskrowe, liniowe);

- OOO NPP TECHNOTRON - produkuje urządzenia do różnych metod spawania łukowego;

- OOO WELDER utworzony w 2003 r. - produkuje inwertorowe spawarki do ręcznego spawania łukowego elektrodą otuloną na prąd stały - jednofazowe do 200 A i trójfazowe do 350 A;

- PSKOWELEKTROSWAR - produkuje urządzenia do wszystkich metod zgrzewania rezystancyjnego i ciężkie maszyny do zgrzewania iskrowego. W ostatnich latach na zamówienie Rosyjskich Kolei wyprodukowano serię stacjonarnych maszyn do zgrzewania szyn MSR 6301A.

Oprócz tych firm stosunkowo dużych, jak na obecne czasy (każda z nich zatrudnia po kilkaset pracowników), w Rosji istnieją liczne nieduże firmy produkujące i serwisujące urządzenia spawalnicze, głównie do spawania ręcznego i półautomatycznego. Zatrudniają one od kilku do kilkudziesięciu pracowników.

W 1992 r. ilość produkowanych urządzeń spawalniczych w Federacji Rosyjskiej wyniosła 98,4 tys. sztuk. W 1998 r miał miejsce pierwszy znaczący spadek produkcji - o 73%. W latach 2000-2008 odnotowano 3,5-krotny wzrost produkcji z 29,9 tys. do 104,6 tys. sztuk. Jednakże w latach 2008-2009 w wyniku kryzysu gospodarczego odnotowano kilkakrotny spadek produkcji we wszystkich przedsiębiorstwach. Ogólna produkcja urządzeń do spawania i zgrzewania elektrycznego w rosyjskich firmach w 2010 r. stanowiła 63,7% najwyższego poziomu z 2008 r. i tendencja spadkowa ciągle jest widoczna [9, 10].

W okresie ostatnich 20 lat wystąpiła także istotna zmiana w strukturze produkowanych urządzeń spawalniczych. Jeżeli w 1995 r. udział źródeł prądu w strukturze produkowanych urządzeń spawalniczych wynosił ponad 70%, to w 2010 r. wskaźnik ten nie przekroczył 15%. W wyniku tego ponad 50% produkowanych urządzeń do spawania łukowego i napawania nie jest wyposażonych w źródła prądu, podczas gdy w 1995 r. wskaźnik ten nie przekraczał 9%. Odnotowano także prawie dwukrotny spadek produkcji urządzeń do specjalnych metod spawania [10].

Brak inwestycji w branży spawalniczej doprowadził do tego, że przedsiębiorstwa produkujące urządzenia spawalnicze, nie mogą konkurować, nawet na rynku wewnętrznym, z firmami zagranicznymi, którym ponadto przyznano znaczne preferencje na rynku rosyjskim. Od 1 stycznia 2010 r. w pełni zlikwidowano opłaty celne na importowane urządzenia spawalnicze. Zachowano jednak na poziomie 10% cło przywozowe na części do wyposażania urządzeń spawalniczych produkowanych w Rosji.

Rynek urządzeń spawalniczych w Rosji rośnie, ale w coraz większym stopniu jest ukierunkowany na wyroby produkcji zagranicznej. Udział importu w ogólnej sprzedaży urządzeń spawalniczych w Federacji Rosyjskiej w 2006 r. wynosił 60%, 2007 r. - 70%, 2008 r. - 75%, 2009 r. - 85%, a w 2012 r. osiągnął prawie 90% [8].

Udział krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, łącznie z Rosją, w strukturze światowego rynku urządzeń spawalniczych nie przekracza 5%. Według danych japońskiego wydawnictwa The Japan Welding News for the World, rynek urządzeń spawalniczych (do spawania łukowego i zgrzewania rezystancyjnego) w krajach WNP (w tym Rosji) w 2012 r. wyniósł 65 tys. sztuk. W tablicach 1 i 2 zestawiono dane dotyczące wielkości i struktury sprzedaży urządzeń spawalniczych w Rosji i krajach WNP w latach 2011 i 2012 [11, 12].

Największy udział (ponad połowę) w rynku urządzeń spawalniczych Federacji Rosyjskiej w latach 2011-2013 miały urządzenia do ręcznego spawania łukowego elektrodą otuloną. W przemyśle najszerzej stosuje się półautomatyczne spawanie MIG i MAG. Urządzenia do tych metod spawania stanowią 1/4 importowanych przez Rosję urządzeń spawalniczych. Głównymi dostawcami są firmy z krajów Europy, USA i Chin.

Urządzenia chińskie do spawania półautomatycznego stanowią około 20% importu. Głównymi użytkownikami tych urządzeń są firmy z kręgu tzw. "małego biznesu", prywatni przedsiębiorcy i użytkownicy indywidualni. Udział chińskich półautomatów użytkowanych w przemyśle stopniowo zmniejsza się i obecnie wynosi około 5-7%. Liderami sprzedaży urządzeń spawalniczych na rynku rosyjskim w latach 2012-2013 stały się chińskie firmy SHENZHEN JASIC TECHNOLOGY i SHENZHEN HUAYILONG ELECTRIC.

Drugim dostawcą urządzeń spawalniczych są firmy z USA. W 2013 r. udział urządzeń dostarczanych do Federacji Rosyjskiej przez USA wynosił 25%. W odróżnieniu od urządzeń chińskich, całość urządzeń importowanych z USA jest kierowana do przemysłu. Głównymi dostawcami urządzeń spawalniczych z USA są firmy Lincoln Electric i Miller. Ich końcowymi użytkownikami są głównie przedsiębiorstwa z przemysłu petrochemicznego.

Głównymi dostawcami półautomatów spawalniczych do Rosji w 2013 r. były kraje Unii Europejskiej. Ich udział w rynku urządzeń spawalniczych Rosji wynosił ponad 50%. Do prywatnych użytkowników trafia 15-20% tych urządzeń. Są nimi głównie urządzenia na prąd do 200 A, niedrogie, proste i niezawodne, produkcji włoskiej (Telwin) i francuskiej (GYS).

Głównymi dostawcami przemysłowych półautomatów spawalniczych na rynek Rosji są firmy: Fronius, CLOOS, Lincoln Electric, Kemppi, EWM, ESAB, Lorch i Migatronic. W strukturze importu zwiększa się ilość urządzeń zbudowanych w technologii inwertorowej w obwodzie pierwotnym [13, 14].

Firmy analityczne Rosji oceniają, że w 2013 r. tendencja wzrostowa na rynku urządzeń spawalniczych została zachowana, jednakże w 2014 r. wzrost ten został zahamowany i zapoczątkowany został spadek [15].

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku produkcji i zużycia spawalniczych materiałów dodatkowych - spada produkcja, a wartość rynku rośnie w wyniku większego importu tych materiałów.

Federalne służby statystyczne Rosji i rosyjskie firmy analityczne oceniają, że krajowa produkcja materiałów spawalniczych w ostatnich 15 latach zmniejszyła się prawie 3-krotnie. Według danych spawalniczego stowarzyszenia "Elektrod" produkcja materiałów spawalniczych w Rosji w 2001 r. wyniosła 245 tys. ton, a w 2006 r. 306 tys. ton. W tych samych latach zużycie stali (jako ekwiwalent gotowej produkcji stalowej) wyniosło 27 mln ton i 35 mln ton. W 2013 r. zużycie stali wyniosło 43 mln ton, a produkcja materiałów spawalniczych 97 tys. ton, tzn. zmniejszyła się praktycznie 3-krotnie. Obserwuje się także niższą jakość elektrod otulonych, głównej grupy produkowanych w kraju materiałów spawalniczych. Za główną przyczynę takiej sytuacji w obecnej produkcji elektrod otulonych w Rosji, eksperci uważają brak surowców o wymaganej jakości [16].

W Rosji elektrody otulone stanowią około 80% ogólnej produkcji materiałów spawalniczych (dla porównania w Japonii - 10%, Niemczech - 9%, na Ukrainie - 52%, w Chinach - 58%).

Wśród elektrod otulonych ogólnego przeznaczenia, rosyjskie przedsiębiorstwa w największych ilościach produkują elektrody z otuliną rutylową (gatunki MR-3, ANO-21, OZS-12) i ilmenitową (gatunek ANO-6). Udział tych elektrod w ogólnej produkcji wynosi około 60%. Na te elektrody istnieje największe zapotrzebowanie, ponieważ nadają się one do spawania zarówno prądem przemiennym, jak i stałym, praktycznie we wszystkich pozycjach i nie wymagają od spawaczy wysokich kwalifikacji. W mniejszej ilości produkowane są elektrody z otuliną zasadową (gat. UONI-13/45, UONI-13/55), a ich udział w ogólnej produkcji wynosi 36%. Elektrody te znajdują zastosowanie do spawania konstrukcji szczególnie odpowiedzialnych i wymagają wysokich kwalifikacji spawacza.

Obecnie w Rosji można doliczyć się wielu producentów i dostawców elektrod otulonych. Według różnych źródeł ich ilość dochodzi do 200. Bardzo trudno podać dokładną liczbę, ponieważ wiele z nich pracuje półlegalnie, bardzo nieregularnie i dostarcza swoją produkcję głównie na rynek lokalny.

Równocześnie wielu dobrze znanych producentów zamyka produkcję i znika z rynku. Na przykład, w ostatnich latach została zakończona produkcja w dużych przedsiębiorstwach, jak "Kraneks" w Iwanowie, Czerepowiecka Walcownia Stali będąca częścią grupy "Sewerstal", zakład "Atommasz" w Wołgogradzie, "Specmontażizdelie" w mieście Szczełkowo w Podmoskowie, huta "Krasnyj Sulin" w obwodzie rostowskim, zakład "Kirowskij zawod" w Sankt Petersburgu i Zachodniosyberyjska Huta w Nowokuzniecku. Praktycznie została również zakończona produkcja elektrod otulonych w zakładzie "Artemowskij mechaniczeskij" w obwodzie swierdłowskim, zakładzie "Szadrinskij elektrodnyj zawod" w obwodzie kurganskim i w zakładzie "Iżorskij zawod" w Sankt Petersburgu.

Obecnie produkcja elektrod otulonych zachowała się, a nawet wzrosła w przedsiębiorstwach moskiewskich, np. "Specelektrod", którego moc produkcyjna wzrosła do 80 tys. ton, a nomenklatura wyrobów najszersza w Rosji - ponad 190 gatunków elektrod. Ponadto elektrody otulone są produkowane przez zakłady "Moskowskij elektrodnyj zawod" i "Łosinostrowskij elektrodnyj zawod".

Na rosyjskim rynku materiałów spawalniczych zauważalna jest ekspansja firm zagranicznych. Szwedzka firma ESAB, międzynarodowy koncern obecny na całym świecie, przejął przedsiębiorstwo "SWEŁ" w Sankt Petersburgu produkujące elektrody otulone. Ta sama firma od Gazpromu zakupiła zakład "Syczewskij elektrodnyj zawod". Lincoln Electric, amerykański międzynarodowy koncern, zakupił znajdujący się w mieście Mcensk zakład "Meżgosmetiz" produkujący elektrody otulone i miedziowane druty spawalnicze. Obecnie produkcja w tych przedsiębiorstwach została wstrzymana.

W ostatnich latach rosyjski rynek materiałów spawalniczych charakteryzuje się zwiększeniem importu. W 2001 r. import materiałów spawalniczych był niewielki i stanowił nie więcej niż 3% rodzimej produkcji; natomiast w 2013 r. wskaźnik ten doszedł do prawie 32%. W 2001 r. import materiałów spawalniczych wyniósł 7,3 tys. ton przy produkcji 245 tys. ton, a w 2013 r. import już ten wyniósł 38,6 tys. ton przy produkcji około 120 tys. ton

Począwszy od 2011 r. znacząco wzrasta także wielkość importu materiałów spawalniczych w ujęciu wartościowym. W latach 2007-2010 wskaźnik ten wynosił około 51-53 mln USD, w 2012 r. w porównaniu z poprzednim okresem wzrósł o 37% do 70,1 mln USD, a w 2013 r. roczny wzrost wyniósł już 15% i wartość importu wyniosła 80,6 mln USD.

W strukturze importu materiałów spawalniczych dominują elektrody otulone, których dostawy stanowią 86% całego importu materiałów. Ponad 30% importu materiałów spawalniczych przypada na Chiny.

Eksport materiałów spawalniczych jest niewielki - w 2012 r. wyniósł 13 tys. ton, a w 2013 r. 15,4 tys. ton, tzn. około 30% wielkości importu. Największa część eksportu w tych latach przypada na kraje wspólnoty rynkowej - Kazachstan i Białoruś. W strukturze eksportu 90% stanowią elektrody otulone [17].

Udział Rosji i krajów WNP w strukturze światowego rynku materiałów spawalniczych nie przekracza 3,5%. Z danych japońskiego wydawnictwa The Japan Welding News for the World wynika, że w 2012 r. w ujęciu ilościowym wielkość rynku materiałów spawalniczych krajów WNP razem z Rosją wyniosła 220 tys. ton. W tablicach 4 i 5 przytoczono dane dotyczące wielkości i struktury zużycia materiałów spawalniczych w Rosji i krajach WNP w latach 2011 i 2012 [18-21].

W strukturze produkcji, importu i eksportu, a ostatecznie w zużyciu spawalniczych materiałów dodatkowych w Rosji dominują elektrody otulone, co odpowiada branżowej strukturze zużycia stali walcowanej w Federacji Rosyjskiej. W branży budownictwa, głównego użytkownika elektrod otulonych, zużywa się 53% blach walcowanych i 76% kształtowników walcowanych [22].

Eksperci uważają, że rozwój rosyjskiego rynku materiałów spawalniczych w najbliższej perspektywie i w perspektywie średnioterminowej związany jest z dalszym wzrostem wielkości rynku elektrod otulonych. Jednakże udział elektrod otulonych w ogólnej produkcji i w zużyciu materiałów spawalniczych ulegnie zmniejszeniu. Będzie kontynuowany wzrost zużycia drutów litych i proszkowych, ale główną pozycję na rynku będą zajmować elektrody otulone.

Bibliografia

1. Аналитики: дно спада экономики России придется на 2 квартал 2015 года. http://www.ria.ru
2. Федеральная служба государственной статистики [Электронный ресурс]. http://www.gks.ru3
3. Россия. Статистический справочник. http://www.gks.ru
4. Фурсов С.В.: Анализ состояния промышленного производства России на современном этапе. Молодой ученый, 2014, nr 5, str. 332-335
5. В.А. Цветков, Л.А. Аносова, Зоидов К.Х. и др.: Мониторинг экономического развития России в период с 1991 по 2010 гг.: опыт циклического анализа макроэкономической динамики. Annual Report on BRICS’ Social-Economic Development, 2011, str. 132
6. В 2014-2015 гг. рост рынка сварочного оборудования приостановится. http://marketing.rbc.ru/news_research
7. Сварочное оборудование России. Сегодня и завтра. www.equipnet.ru
8. Лукин М.А.: Научно-технический уровень сварочного производства в современной России. Вестник Псков, 2014, nr 4. str.134-142
9. Материалы Института сварки России. С.-Петербург: ИСР, 1993
10. Промышленность России-2005. Федеральная служба государственной статистики Росстат, http://www.gks.ru
11. Worldwide demand for welding machines. The Japan Welding News for the World. 2013, nr 64
12. General Description for Welding Machine’s Market. The Japan Welding News for the World, 2011, nr 55, str. 5-6
13. Обзор рынка импортных сварочных полуавтоматов в России. http://www.svarshov.ru
14. Маркетинговое исследование и обзор рынка сварочного оборудования 2011-2012 гг. http://http://marketing.rbc.ru
15. В 2014-2015 гг. рост рынка сварочного оборудования приостановится. http://marketing.rbc.ru
16. Полищук Г.И.: Влияние сырьевого рынка на качество сварочных электродов. Новости теплоснабжения, 2001, nr 6 (10),str. 46 - 47
17. UN COMTRAD. http://comtrade.un.org
18. General Description for Welding Consumables. The Japan Welding News for the World, 2014. nr 67, str. 4-5
19. Економіко-статистичний огляд зварювального виробництва і ринку зварювальної техніки України в 1990-2013. Вид-во ІЕЗ ім. Є.О.Патона, 2014, str. 71
20. General Description for Welding Consumables Market. The Japan Welding News for the World, 2013, nr 63, str. 4-5
21. General Description for Welding Consumables Market. The Japan Welding News for the World, 2012, nr 59, str. 5-6
22. Прогноз металлопотребления. Металл Эксперт Консалтинг, http://www.metalexpert-group.com
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Obecny stan i kierunki rozwoju produkcji i rynku techniki spawalniczej w Rosji

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!